کد مطلب:34400 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:18

گنجینه پرسمان » اعتقادات

خوارج چه كساني بودند ويژگي بارز آنان چه بود؟

خوراج بيشتر عرب بودند و غير عرب هم كم و بيش در ميان آنها بود، ولي همة آنها, (اعم ازعرب و غير عرب) جاهل مسلك و ناآشنا به فرهنگ اسلامي بودند؛ همة كسريهاي خود را ميخواستند با فشارآوردن بر روي ركوع و سجودهاي طولاني جبران كنند. علي (ع) روحية اينها را همينطور توصيف ميكند, ميفرمايد:
جُفاهٌ طَغامٌ وَعَبيدٌ اَقْزامٌ، جُمِعوُا مِنْ كُلِّ اَوْبٍ وَ تُلُقِّطوُا مِنْ كًلِّ شَوْبٍ، مِمَّنْ يَنْبَغي اَنْ يُفَقَّهَ وَيُؤَدَّبَ وَيُعَلَّمَ وَ يُدَرَّبَ وَ يُولَّي عَلَْيْهِ وَ يؤْخَذَ عَلّي يَدَيْهِ، لَيْسوا مِنَ الْمُهاجِرينَ وَالْاَنْصارِ وَلامِنَ الَّذينَ تَبَوَّؤُاالدّارَ وَالايمانَ . (نهج البلاغه صبحي صالح ، خطبه 238)
]مردمي خشن، فاقد انديشة عالي و احساسات لطيف؛ مردمي پست، برده صفت، اوباش كه از هر گوشهاي جمع شدهاند و از هر ناحيهاي فراهم آمدهاند. اينها كساني هستند كه بايد اول تعليمات ببينند. آداب اسلامي به آنها تعليم داده شود، در فرهنگ و ثقافت اسلامي خبرويّت پيدا كنند. بايد بر اينها قيّم حكومت كند و مچ دستشان گرفته شود نه اينكه آزاد بگردند و شمشيرها را در دست نگه دارند و راجع به ماهيت اسلام اظهار نظر كنند. اينها نه از مهاجريناند كه از خانههاي خود به خاطر اسلام مهاجرت كردند و نه از انصار كه مهاجرين را در جوار خود پذيرفتند.[
پيدايش طبقة جاهل مسلك مقدس مآب كه خوارج جزئي از آنها بودند، براي اسلام گران تمام شد. گذشته از خوارج كه با همه عيبها از فضيلت شجاعت و فداركاري بهرهمند بودند، عدهاي ديگر از اين تيپ متنسّك به وجود آمد كه اين هنر را هم نداشت. اينها اسلام را به سوي رهبانيت و انزوا كشاندند، بازار تظاهر و ريا را رايج كردند. اينها چون آن هنر را نداشتند كه شمشير پولادين بر روي صاحبان قدرت بكشند، شمشير زبان را بر روي صاحبان فضيلت كشيدند؛ بازار تكفير و تفسيق و نسبت بي ديني به هر صاحب فضيلت را رايج ساختند. به هر حال يكي از بارزترين مميّزات خوارج جهالت و ناداني شان بود. از مظاهر جهالتشان، عدم تفكيك ميان ظاهر؛ يعني خط و جلد قرآن و معني قرآن بود. لذا فريب نيرنگ سادة معاويه و عمروعاص را خوردند.
در اين مردم جهالت و عبادت توأم بود. علي ميخواست با جهالت آنها بجنگد. اما چگونه ممكن بود جنبة زهد و تقوا و عبادت اينها را از جنبة جهالتشان تفكيك كرد، بلكه عبادتشان عين جهالت بود. عبادت توأم با جهالت از نظر علي ـ كه اسلام شناس درجة اول است ـ ارزشي نداشت. لهذا آنها را كوبيد و وجهة زهد و تقوا و عبادتشان نتوانست سپري در مقابل علي قرار گيرد.
خطر جهالت اين گونه افراد و جمعيتها بيشتر از اين ناحيه است كه ابزار و آلت دست زيركها قرار ميگيرند و سد راه مصالح عالية اسلامي واقع ميشوند. هميشه منافقان بي دين، مقدسان احمق را عليه مصالح اسلامي بر ميانگيزند؛ اينها شمشيري ميگردند در دست آنها و تيري در كمان آنها. چقدر عالي و لطيف علي u اين وضع را بيان ميكند، ميفرمايد: (ثُمَّ اَنْتُمْ شِرارُ النّاسِ وَمَنْ رَمي بِهِ الشَّيْطانُ مَرامِيَهُ وَضَرَبَ بِهِ تيهَهُ.) (نهجالبلاغه, خطبة 125)
]همانا بدترين مردم هستيد. شما تيرهايي هستيد در دست شيطان كه از وجود پليد شما براي زدن نشانة خود استفاده ميكند و به وسيلة شما مردم را در حيرت و ترديد و گمراهي ميافكند

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ جاذبه و دافعه علي(ع) صفحه: 322
شهيد مطهري